سمت مدیرعاملی از نظر حقوقی بالاترین مقام اجرایی در هر شرکت است. مدیرعامل شرکت، طرف روابط حقوقی گوناگونی با سایر ذینفعان شرکت است و دارای اختیارات و مسوولیتهای مشخصی است. آگاهی مدیرعامل و سایر ذینفعان شرکت، از موقعیت حقوقی مدیرعامل، برای اداره صلحآمیز و کارآمد شرکت ضروری است.
۱- مدیرعامل، صاحب سمت اصلی در امور اجرایی و نمایندگی شرکت است. کارکردهای مختلف در شرکت توسط ذینفعان گوناگون شرکتی اعمال میشود. کارکرد مالکیت توسط مجموع سهامداران و کارکرد اداره شرکت توسط هیات مدیره انجام میشود. مدیرعامل دارای کارکرد نمایندگی و نیز امور اجرایی شرکت است.
به این معنا که انجام هرگونه عمل حقوقی از جانب شرکت با اشخاص خارج از شرکت مثل پذیرش تعهد و انجام معاملات با اشخاص ثالث یا مراجعه به نهادهای قانونی، در حدود اختیارات تفویض شده، با مدیرعامل است (کارکرد نمایندگی مدیرعامل). علاوهبر این، اجرایی کردن تصمیمات هیاتمدیره و مدیریت اجرایی شرکت، برعهده مدیرعامل است (کارکرد اجرایی مدیرعامل). مدیرعامل امکان دخالت در صلاحیتهای مجمع عمومی و نیز هیات مدیره را ندارد و از سوی دیگر نیز هیات مدیره نمیتواند مستقیما امور اجرایی را که در صلاحیت انحصاری مدیرعامل است برعهده گیرد.
۲- مدیرعامل تابع قانون، تصمیمات مجامع عمومی و هیاتمدیره شرکت است.
هرچند مدیرعامل شرکت درانجام امور اجرایی و نیز نمایندگی شرکت سمت انحصاری دارد، ولی این امر به معنی نامحدود بودن اختیارات اجرایی و نمایندگی مدیرعامل نیست بلکه مدیرعامل در اعمال کارکرد اجرایی و نمایندگی خود باید قوانین عمومی را رعایت کند و در صورت رعایت نکردن قوانین، میتواند شخصا دچار مسوولیت شود مثلا مدیرعامل نمیتواند در پوشش نماینده و مجری امور شرکت، قوانین مربوط به تکالیف مالیاتی، تامین اجتماعی یا زیستمحیطی شرکت را نقض کند و کارکرد نمایندگی و نیز اجرایی مدیرعامل ممکن است براساس اساسنامه یا تصمیمات مجمع عمومی یا مصوبات هیات مدیره محدود شود و مدیرعامل تکلیف دارد که این محدودیتها را رعایت کند. مثلا چنانچه هیات مدیره شرکت، اختیار مدیرعامل در خرید یا فروش اموال غیرمنقول شرکت را محدود کرده باشد، مدیرعامل حق معامله اموال غیرمنقول شرکت را نخواهد داشت و درصورت تخلف مدیرعامل، وی ممکن است بابت خسارات وارده در مقابل شرکت مسئول شود.
این محدودیت اختیارات تنها در روابط درون شرکتی یعنی رابطه مدیرعامل با شرکت یا هیات مدیره اعتبار دارد و نمیتوان به استناد این محدودیت، حقوق اشخاص طرف معامله با شرکت را صرفا به استناد محدود بودن اختیار مدیرعامل سلب کرد.
۳- ارتباط حقوقی مدیرعامل با سهامداران. مدیرعامل شرکت مکلف به رعایت بدون تبعیض حقوق و منافع همه سهامداران چه اقلیت و چه اکثریت در مدیریت اجرایی شرکت است. با این حال ارتباط حقوقی مدیرعامل با خود شرکت و نیز با هیات مدیره بهعنوان رکن مدیریت شرکت است و مدیرعامل ارتباط حقوقی مستقیمی با تکتک سهامداران ندارد.