یکی از مهم‌ترین انواع مالیات‌های تکلیفی که بسیاری از اشخاص مالک با آن روبرو هستند، مالیات تکلیفی اجاره است. در چنین مواردی فرد به‌عنوان صاحب یک کسب‌وکار دفتر یا محلی را برای انجام فعالیت‌های خودش اجاره می‌نماید. در این رابطه قوانینی برای موجر و مستأجر تعیین شده است که مهم‌ترین قانون مالیات تکلیفی اجاره است. ما در این مقاله از سری مقالات آموزش مالیات قصد داریم درباره مالیات تکلیفی اجاره اطلاعاتی را در اختیار شما خوانندگان عزیز قرار دهیم. با ما همراه باشید.
خیلی از افراد ممکن است ندانند که منظور از مالیات تکلیفی اجاره چیست. مالیات تکلیفی در واقع یکی از انواع مالیات است که با توجه به درآمد فرد از او گرفته می‌شود. بر این اساس، اشخاص حقیقی و حقوقی این وظیفه را دارند که این مالیات را از مودی بگیرند و سپس این مبلغ به سازمان امور مالیاتی پرداخت می‌گردد. در واقع مالیات تکلیفی به شکلی از مالیات گفته می‌شود که وظیفه پرداخت کردن آن، بر عهده فرد مالیات‌دهنده نیست و شخصی دیگر، آن را پرداخت می‌کند.
شاید برای خیلی از اشخاص این سؤال پیش آید که مالیات تکلیفی اجاره به عهده مالک است یا مستأجر؟
بر اساس قانون؛ اگر ملک به شخص حقیقی اجاره داده شده باشد، پرداخت مالیات بر درآمد اجاره املاک، بصورت سالانه و توسط خود موجر، صورت می‌گیرد. همچنین ذکر این نکته لازم است؛ در صورتی که ملک، بصورت رهن کامل اجاره داده شده باشد، مستاجر براساس قانون، هیچ تعهدی درباره این نوع از مالیات ندارد.
اما این نوع از مالیات، فقط از املاکی دریافت می‌شود که توسط یک شخص حقوقی اجاره شده باشد و شخصی حقوقی مستاجر، باید ماهانه مالیات بر درآمد اجاره آن ملک را، حداکثر تا پایان ماه بعد از آن به حساب سازمان امور مالیاتی واریز کند و رسید آن را به موجر تحویل دهد.
در ماده ۵۳ قانون مالیات های مستقیم، روش محاسبه مالیات تکلیفی اجاره، این‌گونه است: «درآمد مشمول مالیات املاکی که به اجاره واگذار می‌گردد، عبارت است از کل مال‌الاجاره، اعم از نقدی و غیرنقدی، پس از کسر ۲۵%، بابت هزینه‌ها و استهلاکات و تعهدات مالک نسبت به مورد اجاره».
برای محاسبه مالیات تکلیفی اجاره، باید مبلغی که بابت اجاره پرداخت می‌شود را در %۷۵ ضرب کنید تا ۲۵ درصد بابت هزینه استهلاک از آن کم شود. به مبلغ باقی‌مانده مالیات تعلق می‌گیرد. البته این محاسبه در صورتی است موجر شما یک شخص حقوقی باشد. در رابطه با شخص حقیقی باید مبلغ اجاره را در نرخ ماده ۱۳۱ ضرب نمایید که حالت پلکانی دارد. در حقیقت، این بدان صورت است که تا مبلغ ۵۰ میلیون تومان ۱۵ درصد، ۵۰ میلیون تومان بعدی ۲۰ درصد و میزان باقی‌مانده هر قدری که باشد ۲۵ درصد است.
نرخ مالیات بر درآمد اجاره ملک برای اشخاص حقوقی به‌صورت ثابت ۲۵ درصد در نظر گرفته شده است. اما این میزان برای اشخاص حقیقی فرق دارد و بر اساس ماده ۱۳۱ قانون مشخص می‌گردد. جدول زیر محاسبه مالیات تکلیفی اجاره سال ۱۴۰۱ را نشان می‌دهد.
| درآمد مشمول مالیات | درصد مالیات |
| تا 50 میلیون تومان | 15 درصد |
| بین 50 تا 100 میلیون تومان | 20 درصد |
| بیشتر از 100 میلیون تومان | 25 درصد |
در قانون مالیاتی چیزی از دریافت مالیات که از روی مبلغ رهن باشد گفته نشد. طبق ماده ۵۴ قانون درآمد اجاره، قرارداد تنظیم شده حال چه یک قرارداد رسمی باشد یا قرارداد عادی، مبنای تشخیص مالیات است.
زمانی که قراردادی بین طرفین معامله نوشته نشده باشد و یا کاملاً یا رضایت از نوشتن آن خودداری کنند و یا مبلغ رهنی که در قرارداد آمده کمتر از ۸۰ درصد رقم اعلامی در جدول املاک که توسط سازمان امور مالیاتی کشور تعیین شده باشد، آنگاه میزان اجاره طبق جدول اجاره املاک محاسبه می‌گردد.
حال زمانی که قرارداد اجاره، دارای مبلغ رهن بالا باشد و یا قرارداد رهن کامل را تعیین کنند، با توجه به مبنای حداقل ۸۰ درصدی در هر منطقه، «جدول ارزش اجاری املاک» محاسبه شده که در لینک زیر برای همه استان‌ها در دسترس است:
همان‌طور که قبلاً گفتیم در رابطه با مالیات تکلیفی اجاره اشخاص حقوقی، باید مبلغی که بابت اجاره پرداخت می‌شود را در %۷۵ ضرب کنید تا ۲۵ درصد بابت هزینه استهلاک از آن کم شود. به مبلغ باقی‌مانده مالیات تعلق می‌گیرد.
بسیاری از افراد نمی‌دانند که برای مالیات تکلیفی اجاره به کدام سایت مراجعه کنند.
قبض مالیات به‌صورت الکترونیکی است. شما می‌توانید با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی کشور در آن ثبت‌نام کنید. اطلاعات و شماره تلفنتان را وارد نمایید. سپس می‌توانید اطلاعات و قبض مالیاتی خود را مشاهده نمایید. در برخی از موارد قبض و مبلغ قابل پرداخت برای شما پیامک می‌شود.
ممکن است برای بسیاری این سؤال پیش بیاید که موعد پرداخت مالیاتی تکلیفی چه زمانی است. این مالیات باید حداکثر تا پایان ماه بعدی پرداخت شود. برای مثال اگر شما در آبان اجاره پرداخت کرده‌اید حداکثر باید تا پایان ماه بعدی یعنی آذر مالیات را پرداخت نمایید. پس موعد پرداخت مالیات تکلیفی اجاره تا پایان ماه بعد از اجاره است.
در صورتی که مالیات تکلیفی اجاره پرداخت نگردد، فرد باید جرایم ذکر شده در ماده ۱۹۹ ق. م. م را پرداخت نماید. در حقیقت، هر شخص حقیقی یا حقوقی که مالیات را پرداخت نکند، علاوه بر مسئولیت تضامنی که با مودی در پرداخت مالیات خواهد داشت، باید حدود ده درصد از مالیات پرداخت نشده را در زمان تعیین شده و ۲.۵ درصد مالیات به‌ازای هر ماه که با تأخیر می‌دهد پرداخت نماید. از این رو، اگر مالیات تکلیفی اجاره پرداخت نشود، فرد مشمول جرایم ذکر شده در ماده ۱۹۹ خواهد شد.
مالیات تکلیفی در واقعی نوعی مالیات است که افراد نسبت به اجاره‌ای که پرداخت می‌کنند باید آن را اداره مالیات پرداخت نمایند. از این رو، شرکت‌ها و مشاغل می‌توانند از مشاوران مالیاتی در کارهایشان بهره بگیرند تا بتوانند به بهترین شکل پیش بروند.
پرداخت مالیات تکلیفی به عهده مستأجر است. از این رو مستأجران باید بر اساس مهلت قانونی تعیین شده، نسبت به پرداخت این مالیات اقدام نمایند. به‌خاطر داشته باشید که پرداخت مالیات تکلیفی به معنی پرداخت در تعهد مستأجر نیست. این بدان معنی است که مستأجر که خود یک شخص حقوقی است باید به‌عنوان نماینده سازمان امور مالیاتی، میزان مالیات موجرش را در ازای مبلغ اجاره پرداختی محاسبه نماید و آن مبلغ را به‌جای موجر به اداره مالیات پرداخت نماید.
موعد پرداخت مالیات تکلیفی اجاره تا چه زمانی است؟
اگر شما در آبان اجاره پرداخت کرده‌اید حداکثر باید تا پایان ماه بعدی یعنی آذر مالیات را پرداخت نمایید. پس موعد پرداخت مالیات تکلیفی اجاره تا پایان ماه بعد از اجاره است.
دریافت قبض مالیات تکلیفی اجاره از چه طریقی ممکن است؟
شما می‌توانید با مراجعه به سایت سازمان امور مالیاتی کشور در آن ثبت‌نام کنید. اطلاعات و شماره تلفنتان را وارد نمایید. سپس می‌توانید اطلاعات و قبض مالیاتی خود را مشاهده نمایید.